Genealogia nazwy Cybinka

Cybinka od pierwszego wzmiankowania do początku XIX wieku

Cybinka i cybinianie dość późno wzmiankowani są w dokumentach. 10 sierpnia 1397 roku Caspar Jeschen, który przed miejscowością Fürstenberg obrabował Żydów z Guben, przyrzekał w Guben wieczny pokój, zaniechanie waśni (Urfehde) wobec margrabiego Jodoka z Moraw (Jobst von Mähren), pana Łużyc, namiestnika (Landvogt) Anselma z Trzcińca (Ronow), starostów (Hauptleute) Ramforda von Czaunwicz i Eyranda von Werben, wobec miasta Gubina i klasztoru w Neuzelle. Poniżej przytoczony zostaje tekst oryginalny: „Uch Caspar Jeschen, sachweldiger und myne erbin, und ich Nielas Stradow, Hangko richter, Hans Hante, Niclos Hante, Jacob Bogemel, Riche Jan, burgere zu Forstenberg, und ich Niclos richter zu Czibbingen, wer alle alse borgin, bekennen in desem offin brife und globin mit gesammelter hant ane arg, vor den orfrede den Caspar Jeschen zu Gubbin gesworen hat, das her und syne erben den stete und ganz haldin sullin umb das, das her dy Judin von Gubbin gerobit und beschedigit vom Forstenberg…”. Z tekstu wynika, że wśród świadków pojawia się także sędzia wiejski Niclos z Czubbungen. Powołanie na świadka sędziego wiejskiego obok wielu obywateli miejskich podkreśla ważność jego osoby, jego urzędu i reprezentowanej przez niego miejscowości.

Dla Cybinki znaczący jest następny rok 1400. Miejscowość ta z pewnością posiadała już wtedy od dłuższego czasu kościół, organizacja kościelna ustanowiona została bowiem około roku 1300. Z okresu około 1400 roku zachował się rejestr dóbr kościelnych biskupstwa w Lubuszu. Według niego do rzepińskiego okręgu kościelnego (subscripte ecclesie adiacent Rippin) należały miejscowości Ryppen, Wildenhagen, Hildenrabdtsdorff, Gorbitz, Gandir, Richenwalde, Syrizig, Czebingen, Balkow, Matzdorff. Daniny kościelne podano w talentach, przy czym jeden talent odpowiadał trzem groszom lub 60 srebrnym groszom. Cybinka miała pięć, Białków (Balkow) cztery, Siersko(?) (Siertzig) trzy i Maczków (Matschdorf) dwa talenty do uiszczenia. Wspomniany rejestr danin kościelnych potwierda, że Cybinka w tym okresie była już wsią zamożną, posiadała własny kościół i uzyskiwała wysokie wpływy z podatków.

W innym dokumencie datowanym 56 lutego 1411 roku dotyczącym nabycia miasta Fürstenberg przez Heinricha z Ownic (Ögnitz) i Annę, jego małżonkę, od klasztoru w Neuzelle za 200 „szokgroszy” (Schockgroschen), na ich obojga czas życia, czytamy, że wzywany jest ponownie świadek z Cybinki. (Tekst oryginalny: „Ich her Heinrich von Onicz… daz ich myt Annen myner elichen husfrowen… gekauft dy stat Forstinberg mit allen gnaden unde rechten mit obirste und nedirste gerichte mit allen greniczen unde moln alzy daz clostir dy Nuwecelle beshir geruclichen gehat unde besessin hat.”) Wymieniony on zostaje wśród innych stawających świadków: Johannes von Dyłow, pharrer zu Forstinberg, Hannes von Lobin zu Czibyngen gesessin, Hannis Sriber, Frenczil Borchart, Jekil Smet, Haneke Hante, ratmanne der stat Forstinberg. Ze źródeł wiemy, że Hannis von Lobin zu Czibyngen był właścicielm ziemnskim w Cybince.

Dopiero z roku 1472 pochodzi dokument, który odnosi się bezpośrednio do samej miejscowości. W księdze lennej Marchii Elektorskiej „Churmärkisches Lehnscopialbuch” wymieniono lenna należące do rodu Wynninge: „Disse hirnach geschriben guter haben dy Wynninge verczaichnet gegeben, die sy von der herschafft czu lehne haben: Das Stetichen Sterneberg, Walvitz, Pynnow, Gorbicz, Dorffer und XXI hufen czu Czibbingen [tzn. 21 łanów w Cybince”.

Za pośrednictwem czterech wspomnianych dokumentów uzyskujemy pierwsze informacje o osobach związanych z Cybinką, dowiadujemy się, że miejscowość traktowana była jako wioska względnie zamożna z kościołem, a ostatni dokument potwierdza, że znajdowało się tam wiele posiadłości rycerskich i że wieś pod względem podziału gruntów zagospodarowana była według niemieckiego ustroju łanowego (Hufenverfassung). Źródła te przekazują nam jednocześnie pierwsze formy pisane nazwy miejscowej. Obok Czibingen, Czibbingen, Czibyngen odnaleźć można później także Czebingen, Szibingen, Zibigen, Zybbygen, Zibrigen, Zibingen i Ziebingen. W mowie potocznej miejscowość zwana jest Zibbijen.Idpowiedni przymiotnik brzmi zibbisch. Nazwa miejscowa wykazuje związki ze zwierzętami występującymi w regionie. Jej znaczenie wyjaśnić można w oparciu o polskie słowo ziębinka lub serbołużyckie zebinka – niewielki krzew zamieszkiwany przez zięby lub grupa takich krzewów. Również strumień określany jako ziębowy (struga Lauchgraben płynąca niegdyś przez wieś) mógł mieć wpływ na nadanie nazwy osadzie. Ponadto wydaje się ciekawym zbiegiem okoliczności, że ród szlachecki Finck von Finckenstein (w wolnym tłumaczeniu „zięba z kamienia ziębowego” [przyp. tłum.]) przez długi czas posiadał swój majątek w Cybince, a „Busch” (dosłownie „zakrzewienia”, nazwa polderu odrzańskiego w rejonie Bieganowa) od niepamiętnych czasów pełnił dla wioski ważną funkcję.